Day Zero, het begin van de nucleaire winter

Naar nu blijkt heeft de Amerikaanse president Joe Biden in maart 2024 een document ondertekend waarin hij de strijdkrachten van zijn land oproept klaar te staan voor een nucleaire oorlog tegen China, Noord Korea en Rusland. Het bestaan van het document werd pas op 20 augustus via de media bekend gemaakt. In dezelfde maand waarin Biden zijn document ondertekende verscheen er bij Pinguin Publishers een scenario van het leven  na een nucleaire oorlog. Het boek van meer dan 300 bladzijden bevat talloze interviews met wetenschappers, verklaringen van medewerkers van het Amerikaanse nucleaire programma en een groot aantal feiten uit archieven die voorheen gesloten waren. Aan de hand van de voorspellingen van geïnterviewden schetst de auteur wat ze Day Zero noemt, het begin van de nucleaire winter. Een paar bladzijden:

“De aarde stort zich in een nieuwe horror genaamd nucleaire winter. Het concept van een nucleaire winter trok voor het eerst de aandacht in oktober 1983 toen het tijdschrift Parade (in die tijd 10 miljoen lezers in Amerika) op de omslag een griezelig beeld van een verduisterde aarde plaatste. Een ‘speciaal rapport’ geschreven door onderzoeker en beroemdste wetenschapper Carl Sagan. “Zou een kernoorlog het einde van de wereld zijn?” vroeg hij zich: ‘Bij een nucleaire oorlog zouden meer dan een miljard mensen onmiddellijk worden gedood. Maar de gevolgen op de lange termijn kunnen nog veel erger zijn.” Gevolgen die Sagan, zijn voormalige studenten James B. Pollack en O. Brian Toon, meteorologen Thomas P. Ackerman en Richard P. Turco angstaanjagend gedetailleerd uiteenzetten in een artikel dat twee maanden daarna in het tijdschrift Science werd gepubliceerd.

Het artikel werd door andere wetenschappers en door het Amerikaanze Ministerie van Defensie aangevallen. “Ze zeiden dat een nucleaire winter er niet toe doet”, herinnert professor Brian Toon zich, een van de oorspronkelijke auteurs. “Ze noemden het rapport Sovjet desinformatie.” Maar achter gesloten deuren en in geschriften die pas onlangs werden onthuld wisten de mensen met kennis van kernwapen dat de dreiging van een nucleaire winter reëel was. Het resultaat van een grootschalige nucleaire oorlog, zo schreven wetenschappers van het Defense Nuclear Agency, zou een ‘atmosferisch trauma’ veroorzaken en 'ernstige gevolgen’ voor ‘weer en klimaat’ van de aarde. “Natuurlijk zijn er onzekerheden met nucleaire winterscenario’s,” vertelt natuurkundige Frank von Hippel ons vandaag. “Maar er is geen onzekerheid als je zoveel roet in de atmosfeer injecteert na een [volledige] nucleaire oorlog.”

In het oorspronkelijke rapport over de nucleaire winter erkenden de auteurs dat hun model beperkingen had. Het was 1983. Computers stonden nog in de kinderschoenen. En nu, tientallen jaren later, kunnen modernste modelleringssystemen zien dat de gevolgen op de atmosfeer na een nucleaire winter zelfs nog ernstiger zullen zijn. “Onze eerste modellen [in 1983] zeiden dat de nucleaire winter ongeveer een jaar zou duren,” legt Toon uit. “Nieuwe gegevens duiden erop dat de hersteltijd van de aarde eerder tien jaar zal bedragen.” Dat de warmte van de zon met ongeveer 70 procent zal afnemen.

Al het leven is afhankelijk van de zon. De zon staat gelijk aan leven. Planten hebben zonlicht nodig om te groeien. Dieren hebben planten nodig als voedsel. Dat geldt ook voor mensen, vogels in de lucht, wormen in de bodem en vissen in de zee. De energie van de zon drijft het ecosysteem van de aarde aan, het complexe biologische systeem van op elkaar inwerkende organismen waarin we allemaal leven. Nu miljarden tonnen roetdeeltjes na een kernoorlog in de atmosfeer terechtkomen, verandert de structuur van de troposfeer van de aarde.

De troposfeer is de eerste laag van de atmosfeer van de aarde en strekt zich uit tot een hoogte van 12 kilometer. Daar speelt zich het grootste deel van het weer op aarde. De troposfeer bevat alle lucht die planten nodig hebben voor fotosynthese en die dieren nodig hebben om te ademen. Het bevat 99 procent van de waterdamp op aarde. Na een kernoorlog verandert het weer van de ene op de andere dag als gevolg van de verandering van de troposfeer.

Dit is hoe de wereld zo koud en zo donker gaat worden. De temperaturen dalen. Ernstige en langdurige lage temperaturen houden de aarde in hun greep. De regio die het zwaarst getroffen wordt zijn het deel van het noordelijk halfrond tussen de 30 en 60 graden noorderbreedte. Dit omvat de Verenigde Staten en Canada, Europa, Oost-Azië en Centraal-Azië. Met deze extreme temperatuurdalingen wordt het zomerweer net als in de winter. Toon vertelt: “Uit nieuwe gegevens blijkt dat in plaatsen als Iowa en Oekraïne de temperatuur de komende zes jaar niet boven het vriespunt zal komen.”

Het scenario voor de nucleaire Derde Wereldoorlog in dit boek begon op 30 maart, het vroege voorjaar. In Los Angeles daalt de temperatuur tot onder het vriespunt. De dodelijke vorst decimeert het tropische plantenleven en vernietigt gewassen in de hele regio. In plaatsen als North Dakota, Michigan en Vermont, waar de gemiddelde temperatuur tussen 10 en 19 graden (Fahrenheit) schommelt, daalt de temperatuur tot onder nul.

Zoetwatermassa's raken bedolven onder dikke ijslagen. In het uiterste noorden breidt het ijs van de Noordelijke IJszee zich uit met 4 miljoen vierkante kilometer, ruim 50 procent groter dan de huidige ijskappen. Normaal gesproken bevriezen ijsvrije kustgebieden, wat leidt tot wat moderne geofysici een ‘nucleaire kleine ijstijd’ noemen.

De elementen zijn niet het enige teken van de dood dat op de loer ligt. Naarmate de naoorlogse weken en maanden verstrijken, worden overlevenden die tegen de bittere kou vechten ziek door stralingsvergiftiging. Strontium-90, jodium-131, tritium, cesium-137, plutonium-239 en andere radioactieve producten worden in de paddestoelwolken meegevoerd en over de aarde verspreid terwijl de neerslag het milieu blijft vervuilen. Dood door straling is een ondraaglijke manier om te sterven. Terwijl acuut braken en diarree heersen, treedt er beenmerg- en darmvernietiging op. De bekleding van de organen van de slachtoffers scheurt en bloedt. De binnenkant van de lichamen van mensen wordt vloeibaar naarmate de bloedvaten verdwijnen. Dit zijn slopende kwalen die je in een ziekenhuis moet doorstaan. Ze zijn vrijwel onmogelijk te overwinnen in de kou en het donker, op de vlucht voor vuurstormen en giftige rook.

Degenen die blijven leven lijden aan chromosomale schade en blindheid. Velen zullen onvruchtbaar worden, of semi-steriel, waarbij de voortplanting in de loop van de tijd verder zal afnemen. Er is niet genoeg onbesmet voedsel en water voorhanden. Mensen vechten voor deze hulpbronnen. Alleen de sterksten overleven.”

Nuclear War. A Scenario. Annie Jacobsen.
Penguin Publishers, 2024. 329 bladzijden.
Afbeelding: Alliance for Science.

Meer lezen op deze website:

Alleen de afwezigheid van oorlog is niet genoed
De oorlog in Oekraïne is al twee jaar bezig en is inmiddels veranderd in een uitputtingsoorlog. Voor de niet westerse wereld is het conflict een Europese aangelegenheid. De geschiedenis leert echter anders. De Tweede Wereldoorlog is ooit als een Europese oorlog begonnen maar eindigde in een wereldomvattend conflict waar ook Marokko eenzijdig bij betrokken was.