Afrika Cup Handball 2024 in Laayoune
Op maandag 14 oktober trok het Tunesische vrouwenteam handbal zich op het laatste moment terug uit het Afrikaans kampioenschap 2024 in Laayoune, hoofdstad van regio Sahara in Marokko. Een paar uur later werd de Tunesische bond door de Afrikaanse Federatie gesommeerd de geplande wedstrijden te spelen op straffe van een schorsing en een boete. Tunesië draaide het besluit terug. De speelsters zijn door het dolle heen (video uit Laayoune) nadat ze hebben gehoord dat ze mochten blijven.
De oorzaak van het besluit om zich op het laatste moment terug te trekken ligt in de koerswijziging van de zojuist voor de tweede keer gekozen president Kais Saied. Tunesië heeft na de Arabische lente besloten de kant van Algerije te kiezen in het conflict om de Sahara. Het kampioenschap vindt plaats in een regio die door de Algerijnen niet wordt erkend als Marokkaans.
Reeds in 2021 liet Kais Saied door middel van zijn minister Othman Jerandi van Buitenlandse Zaken de nieuwe koerswijziging wereldkundig bekend maken op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tijdens een stemming over de toekomst van de Sahara. In een tweet uit 21 september 2021, een maand voor de stemming, schreef de minister vanuit New York:
“Altijd een plezier om de minister van Buitenlandse Zaken Lamamra (Algerije) op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties te ontmoeten. Als kenners van zaken hebben wij snel de belangrijkste kwesties op de agenda van de sessie doorgenomen door onze gezamenlijke gereedschapskist te gebruiken. Wij hebben onze standpunten op elkaar afgestemd.”
Op 29 oktober 2021, een maand na de tweet, stemde Tunesië niet voor het autonomieplan van Marokko. Het land was tijdelijk gekozen om namens de Afrikaanse landen te stemmen. 13 van de 15 leden van de Veiligheidsraad hebben wel op het plan gestemd.
De betrekkingen tussen Marokko en Tunesië zijn sindsdien bekoeld. Ze worden nog verder op de proef gesteld toen op 26 augustus 2022 president Kais Saied Polisario voorman Ibrahim Ghali als een staatshoofd ontving op de Afrika – Japan bijeenkomst (TICAD). De ontvangst ging tegen de wens in van Japan die de “Arabische Republiek van de Westelijke Sahara” niet erkent.
De onbegrijpelijke draai van Tunesië heeft twee oorzaken. De eerste ligt in de wrok tegen Marokko. Tunesiërs verwijten Marokko te hebben geprofiteerd van de politieke chaos na de Arabische lente van 2011. Een aantal buitenlandse en Tunesische bedrijven zijn naar Marokko verhuisd. Voormalig Tunesisch diplomaat Elyes Kasri verwoordt in augustus 2021 de wrok van zijn land in een artikel waarin hij Marokko beschuldigt van het destabiliseren (artikel in PDF format) van de regio. In zijn artikel “La Tunisie doit œuvrer pour la désescalade entre l’Algérie et le Maroc” verschenen in tijdschrift Kapitalis roept hij op tot de-escalatie.
De tweede oorzaak ligt in de druk door Algerije. De ontvangst van Polisario voorman afgelopen augustus in Tunesië wordt in Algerije als een diplomatieke overwinning op Marokko. Dat is een wijziging in het Tunesische standpunt gebaseerd op het principe van neutraliteit in regionale conflicten. Een analyse in krant Le Monde van donderdag 15 september 2022 beschrijft hoe het instabiele Tunesië met een leeg schatkist langzaam afhankelijk wordt van de financiële steun uit Algerije. Het militaire regime in Algiers profiteert hiervan om de eigen regionale agenda te pushen.
Het terugroepen van het Tunesische team uit Marokko nadat het kampioenschap is reeds begonnen was bedoeld om het sportevenement te saboteren en zo het organiserende land in diskrediet te brengen. De vreugde van de speelsters nadat ze hebben gehoord dat ze mogen blijven kan worden gezien als een nederlaag voor het militaire regime in Algiers en diens marionet Kais Saied.
Afbeelding: Kais Saied links samen met Algerijns president.
