Jordanië, Syrië en Türkiye herstellen Hijaz spoorweg

Jordanië, Syrië en Türkiye hebben op 23 september een overeenkomst bereikt om de Hijaz spoorweg te herstellen. Türkiye bouwt het ontbrekende stuk in Syrië en Jordanië gaat de reparatie van de treinen en het spoor op zich nemen.

De spoorweg werd tussen 1900 en 1908 gebouwd onder de regeerperiode van toenmalige Ottomaanse sultan Abdulhamid II en was bedoeld om het vervoer van pelgrims aangenamer te maken. Het verbindt Istanbul met Damascus, Mekka, Medina en Jemen.

In 1905 werd een inzamelingsactie in moslim landen georganiseerd om de bouw van de spoorweg te financieren. Ook in Marokko werd geld ingezameld. Volgens onlangs vertaalde en gedigitaliseerde Ottomaanse documenten (وثائق سكة حديد الحجاز في الارشيف العثماني) zijn er in acht jaar tijd 1.300 km aangelegd.

Een paar jaar later werd de spoorweg op strategische plaatsen vernield in opdracht van T.E. Lauwrence (1888-1935), een Britse spion die erin is geslaagd Arabische stammen tegen de Ottomanen op te hitsen. In ruil voor de vernielingen zouden de stammen een eigen staat krijgen los van het Ottomaanse rijk. Dat was het begin van Al Qawmiyya (Arabisch nationalisme) in het Midden Oosten.

Behalve het vervoeren van pelgrims was de spoorweg ook bedoeld om  strategische, militaire en administratieve doeleinden van de Ottomanen te verdedigen en controle over afgelegen provincies te versterken. Na het uiteenvallen van de Ottomanen in 1924 kwamen de heilige plaatsen Mekka en Medina in handen van de nu regerende familie Al Saud.  

Afbeelding: foto van de Hijaz spoorweg in Jordanië. Bron: Internet Archief. 

Het einde van de Baath partij in Syrië
De dynastie Al Assad is gevallen. Daarmee is een einde aan de politieke partij Baath opgericht in 1947 in Syrië gekomen. De partij is gebaseerd op modern Arabisch nationalisme met een socialistische inslag. Het is er niet in geslaagd de verschillende etnische en religieuze groepen bijeen te houden. Baath betekent in het Arabisch wederopstanding of wedergeboorte. Toen de partij werd opgericht waren echter zowel nationalisme als socialisme nieuw in de Arabische taal. De term nationalisme of Qawmiyya is gebaseerd op het Turkse woord Kavmiyet dat zelf een vertaling is uit de Europese talen. Een natiestaat zoals in Europa na de Franse Revolutie ontbreekt geheel in het Midden Oosten. Men identificeerde zich als moslim, christen of jood en was onderdaan van het Ottomaanse rijk.