Afrikaanse zaken: Marokko tussen Egypte en Ethiopië

Een delegatie van meer dan veertig bedrijven is op 04 mei naar Egypte gereisd om het handelstekort tussen beide landen te bespreken. Want het gaat sinds het Handelsakkoord van Agadir uit 2004 niet goed. De delegatie is na het bezoek voorzichtig optimist. Maar de terugkeer van Marokko in Oost-Afrika wordt in Egypte met argusogen gevolgd.

In 2016 heeft de koning Ethiopië bezocht, een land van 135 miljoen inwoners.. Het is nooit gekoloniseerd geweest. De hoofdstad Addis Abeba is de zetel van de Afrikaanse Unie. Maar economisch en politiek gaat het minder goed. Armoede is nog wijdverbreid ondanks een groei van 10% tussen 2004 en 2019. Er is een daling van het aantal arme mensen van 53,3% in 2000 naar 29,6% in 2011. Maar decennia lange politieke instabiliteit speelt nog een rol volgens een studie uit mei 2025 door het Policy Center for the New South.

In Egypte zijn economisch herstel en veiligheid de belangrijkste thema’s van na de revolutie van 2011 geworden. Het land ondergaat nog steeds de negatieve gevolgen van de Arabische lente. Daar komt nog het conflict met Ethiopië bij over water van de Nijl. Ethiopië heeft een groot stuwdam gebouwd om droog land geschikt te maken voor landbouw. Een conflict dreigt tussen beide landen.

Egypte heeft in 2016 een overeenkomst bereikt met het Monetaire Fonds (FMI) over leningen voor economische hervormingen. Er zijn sindsdien resultaten geboekt maar de vooruitgang kan de explosieve groei van de bevolking niet bijbenen. Meer dan 118 miljoen mensen wonen op een vruchtbaar strook van nog geen 05% van de totale oppervlakte van het land. De rest is onbewoonbaar woestijn. De gemiddelde leeftijd is 24,5 jaar. Voor velen is migratie een lucratieve oplossing. De naburige rijke Arabische Golfstaten hebben hun deuren gesloten. De rest van het Midden Oosten verkeert in chaos.

Ethiopië was decennia lang een tegenstander van Marokko in de Afrikaanse Unie inzake de Westelijke Sahara. In november 2016 heeft de koning Addis-Abeba bezocht. Na meer dan 30 jaar afwezigheid keerde het land in 2017 terug in de Afrikaanse Unie. In september 2021 heeft het Ministerie van Financiën in Ethiopië aangekondigd dat mijnbouwbedrijf OCP een fabriek ter waarde van meer dan 370 miljoen dollar gaat bouwen om jaarlijks tot 3,8 miljoen ton aan kunstmest te produceren. Dat moet droog land met water uit de Nijl vruchtbaar maken. Daarnaast hebben Marokko en Ethiopië in 2024 een overeenkomst getekend over de uitwisseling van expertise op het gebied van defensie.  

De militairen aan de macht in Cairo zijn daar niet blij mee. Ze willen niet dat OCP landbouw in Ethiopië helpt die water uit de Nijl gebruikt. Ze hebben 4.500 containers vol Marokkaanse producten bij de douane geweerd. Ze willen ook dat Marokko komende drie jaar dertig bedrijven tot de markt toelaat om te profiteren van de nabijheid van de EU. Ze willen dat hun bedrijven betrokken worden bij bouwprojecten rond het WK 2030. Tot slot, door hun neutraliteit inzake het conflict om de Sahara houden ze een stok achter de deur.

Egypte exporteert 896,5 miljoen dollar aan goederen en importeert 41,9 miljoen. Marokko moet volgens Nizar Abu Ismail, voorzitter van de Raad van het Egyptisch-Marokkaans Handelsbureau, in nieuwsmedia Al Borsa, komende drie jaar minstens 500 miljoen dollar aan goederen naar Egypte exporteren om het tekort in de handelsbalans te corrigeren.

Marokko is dus in het nadeel en moet voor eigen belangen kiezen. Zaken gaan voor ideologie. De nieuwe markten in Oost-Afrika bieden mogelijkheden om chantage en “dumping” te voorkomen. Ethiopië gaat mogelijk het voorbeeld van buurland Kenya volgen dat vorige week een ambassade in Rabat heeft geopend en Polisario het land heeft uitgezet. Als Ethiopië ook de stap onderneemt dan is een markt van bijna 180 miljoen Engelstalige consumenten voor het eerst binnen handbereik.  

Afbeelding ter illustratie. Bron: Shutterstock. 

Meer lezen over hetzelfde onderwerp:  

Kenya breekt met Polisario, opent ambassade in Rabat
De nieuwe president William S. Ruto van Kenya heeft op 14 september 2022 in een bericht op Twitter (nu X platform) aangekondigd dat zijn land de “Arabisch Democratisch Republiek van de Westelijke Sahara” (SADR) niet langer erkent als land. Hij wilde alle vertegenwoordigers van Polisario het land uit. @WilliamsRuto: “At State House in Nairobi, received congratulatory message from His Majesty King Mohammed VI. Kenya rescinds its recognition of the SADR and initiates steps to wind down the entity’s presence in the country. Kenya supports the United Nations framework as the exclusive mechanism to find a lasting solution of the dispute over Western Sahara. We are accelerating relations with the Kingdom of Morocco in areas of trade, agriculture, health, tourism, energy, among others, for the mutual benefit of our countries.”