De verborgen geschiedenis van de Canarische Eilanden

Een politica van het Nueva Canarias Bloque Canarista (NC-BC) hield afgelopen week een toespraak in het parlement over reparaties voor schade geleden onder de Europese kolonisatie vanaf de 16de eeuw. De woorden waar ze haar toesprak mee begon waren in Tamazight: “S uktay n imzuwa nlla sul. Tidet, taghdemt, taknnawt.” Dat kan letterlijk als volgt worden vertaald: “Wij bestaan vandaag voort dankzij de herinneringen aan onze voorouders. Waarheid, gerechtigheid, reparatie.” De video van de toespraak.

Voor de komst van de Europeanen was er weinig bekend over de Canarische Eilanden. Reizigers uit de Oudheid die de vulkanische eilanden hebben bezocht zagen door mensen gemaakte constructies maar troffen geen mensen aan. Door de Spaanse kolonisatie vanaf 1494 weten we meer. Zo lijkt de taal die de eilandbewoners spraken op een amazigh dialect. De laatste man die de taal sprak stierf aan het einde van de 19de eeuw.

De eerste bewoners van de eilanden moeten waarschijnlijk duizenden jaren geleden vanuit Marokko zijn gekomen. Ze staken de zee over en namen zaad en vee mee. Ze hadden kennis van astronomie om de zee te bevaren. Een artikel uit 2008 onder de titel “Mathematics and Astronomies of the Ancient Berbers” beschreef de overtocht en de eerste jaren van de bewoners op de eilanden. Het artikel verscheen in “Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures” (Volume 1).

Naast astronomie en taal is archeologie een belangrijke bron van kennis over de eilanden. Wetenschappers hebben sporen van DNA gebruikt om de oorsprong van de bewoners te achterhalen. Gevonden mummies in de 18de eeuw werden bestudeerd. Ze vetellen over de manier waarop de bewoners met hun doden omgingen. De resultaten zijn in een artikel van de National Geographic uit april 2022 beschreven.

In 2016 werd een mummie van een man geanalyseerd. Hij was dun, gezond en mogelijk lid van een hogere sociale rang. Dat is te zien aan de goede staat van zijn handen, voeten en tanden. Hij was waarschijnlijk tussen 35 en 40 jaar oud toen hij 800 tot 900 jaar voor de komst van Spanjaarden stierf.

In 2023 verscheen een artikel in tijdschrift Science Direct met de titel “Living on an island. Cultural change, chronology, and climatic factors in the relationship with the sea among canarian-amazigh populations on Gran Canaria.” Het artikel beschrijft de verschillende golven van migratie, de levens van de eerste bewoners en de historische ontwikkeling van de eilanden tussen de 3e en 15e eeuw na Christus.

In 2024 hebben de bewoners een rechtszaak tegen een museum in Madrid aangespannen wegens het tentoonstellen van een mummie uit de 18de eeuw afkomstig uit de eilanden. Dat heeft geleid tot een nieuwe discussie over kolonialisme en cultureel erfgoed die nog altijd gaande is op de eilanden.

Afbeelding: parlementslid van Nueva Canarias Bloque Canarista (NC-BC) tijdens de toespraak in februari over de reparaties van schade geleden op de eilanden onder Europees kolonialisme. 

Meer lezen over hetzelfde onderwerp: 

Canarische Eilanden: rechtszaak over mummie
Het parlement van de Canarische Eilanden vraagt Spanje een mummie terug te geven. Die verkeert nog in een uitstekende staat en wordt sinds 2015 in het Nationaal Archeologisch Museum van Madrid tentoongesteld. Het vertelt de onbekende geschiedenis van de Guanche, de oorspronkelijke bewoners die naar de eilanden vanuit Marokko hebben overgestoken. Ze spraken tot eind 19de eeuw een amazigh dialect. De mummie werd in 1763 of 1764 in een ravijn gevonden. Het gaat om een man tussen 30 en 40 jaar oud, 1,62 meter lang, heeft al zijn tanden en heeft 850 jaar geleden in Tenerife geleefd. De mummie werd aan koning Charles III geschonken die hij in een museum heeft bewaard. Het werd in de loop van de jaren door verschillende specialisten behandeld om de goede staat te bewaren.