Nieuwe gids om berichten in de media te checken

Nepberichten over Marokko zijn al jaren niet meer weg te denken uit de media. En het kost uren, soms dagen om de betrouwbaarheid van een bericht te checken. Op dit moment zijn Algerijns staatmedia de grootste leveranciers van nepberichten. Het nieuwsagentschap APS heeft tussen 2021 en 2023 4.600 artikelen gepubliceerd. 3.074 daarvan gingen over Marokko en waren nep. Dat viel sommige media in Europa op. Spaanse krant Atalayar heeft daar in 2023 een artikel aan besteed.

Een paar nepberichten hebben de internationale media gehaald. In 2020 werd de affaire Pegasus zonder tegenonderzoek door Nederlandse media overgenomen. Marokko zou Israëlische software Pegasus hebben gebruikt om dissidenten, journalisten en politici te bepionneren. Uit onafhankelijk onderzoek bleek later dat het om een nepbericht gaat.

In juni 2022 zijn minstens 22 sub-Sahara Afrikanen in Noord-Marokko dood gegaan als gevolg van een mislukte bestorming van de grens met Spanje. In de media werd hun dood toegeschreven aan het optreden van de Marokkaanse politie. Later bleek dat de illegalen dood zijn gegaan door het eigen gedrang bij de hekken. Ze hebben elkaar doodgetrapt.  

De Nederlandse mainstream media heeft nooit een rectificatie gepubliceerd om de lezers te attenderen op de onjuistheden van de feiten.   

De hoeveelheid nepberichten is zo groot dat de Spaanse krant in mei 2023 een artikel hieraan heeft besteed. Algerijnse staatsmedia Algérie Presse Service (APS) publiceerde 4.600 artikelen tussen 2021 en 2023. 3.074 daarvan, bijna 60%,  gingen over Marokko en waren duidelijk bedoend om het land in een negatief daglicht te stellen. Het APS heeft haar websites voor bezoekers uit Marokko geblokkeerd nadat deze statistieken bekend werden gemaakt, aldus de krant.

Het aantal berichten gepubliceerd in dezelfde periode over Algerije door de Marokkaanse officiële media MAP toont een ander beeld. Van de 2.300 berichten over internationale politiek gaan slechts 104 over Algerije.

Atalayar schrijft dat er sprake is van een obsessie en een politiek gemotiveerde mediacampagne die groteske vormen heeft aangenomen na een serie diplomatieke nederlagen vanaf 2020 inzake de toekomst van de Westelijke Sahara.

Algerije steunt sinds 1975 de onafhankelijkheid van de voormalige Spaanse kolonie die onder controle staat van Marokko. Maar daar is geen meerderheid voor te vinden in de VN Veiligheidsraad na de erkenning door Amerika, Frankrijk, Spanje en het Verenigde Koninkrijk van de soevereiniteit van Marokko over het gebied.   

In 2021 besloot het regime in Algiers de diplomatieke banden met Marokko eenzijdig te verbreken. Desinformatie wordt sindsdien verspreid om Marokko te destabiliseren. De grip op media door het militaire regime is volgens Reporters Without Frontiers en het Press Freedom Index groot. Algerije staat op plaats 134 van 180 landen als het gaat om persvrijheid.

Tip: Wat kun je doen als je een bericht over Marokko niet vertrouwt? Reporter’s Guide to Detecting AI-Generated Content is een gids gepubliceerd in september 2025 beschikbaar om berichten op echtheid te checken. De nieuwste technieken worden besproken om tekst, beeld en geluid te controleren.   

Meer lezen over hetzelfde ondewerp: 

Nepbericht over Marokkaanse slachtoffers in Gaza
Een nepdocument circuleert op social media waarin het Marokkaans Bureau de Liaison in Israël de dood van twee medewerkers aankondigt. Een derde medewerker is gewond geraakt. Alle drie waren in opleiding toen ze bij een Iraans bombardement werden geraakt. Het nepdocument wordt via accounts met miljoenen volgers op X-platform gedeeld en werd eerst door Algerijns accounts verspreid. Let op de tekst lagen, de stempel en het taalgebruik in het document.

Tanger: nepbericht brengt mensen op de been
Op zondag 10 november heeft een pro-Palestijnse groep geprotesteerd tegen een tussenstop in de haven Tanger Med van een containerschip onderweg naar Salalah in Oman. Het schip met de naam Maersk Denver vaart onder de Amerikaanse vlag. Volgens de organisatoren van demonstratie vervoert het schip wapens voor Israël. In de video van de demonstratie wordt het schip als een “zionistisch oorlogsschip” genoemd. Dit werd tijdens de demonstratie (video) geroepen: Spanje heeft het schip geweerd. Marokko heeft het ontvangen. Wat een schande, wat een schande.

Nepbericht: Egyptische verpleegsters in Marokko
Op 08 februari heeft de Egyptische krant El Balad een bericht gepubliceerd over een arbeidsovereenkomst tussen zorginstelling Akdital in Marokko en duizend verpleegsters uit Egypte. Het bericht (screenshot van het bericht) kwam volgens de krant van het Egyptische Ministerie van Arbeid. De verpleegsters zouden duizend dollars per maand ontvangen en twee honderd voor de woonlasten. Daarnaast worden ze verzekerd en wordt hun vlucht naar Marokko betaald. Geïnteresseerden kunnen zich via een website (zie screenshot) inschrijven.

Klachten over redactie Franstalige Wikipedia
Er zijn klachten over de betrouwbaarheid van informatie op Franstalige Wikipedia. Artikelen worden gemanipuleerd om politieke redenen. En de beheerders bepalen wie mag publiceren en wie niet. De eigenaren van de gratis encyclopedie geven toe dat er klachten zijn. In een interview uit 19 juli 2021 met Magazine Futurism formuleerde mede oprichter Larry Sanger het probleem van de echtheid van informatie op Wikipedia als volgt: “Alles hangt af van wat je de waarheid noemt”. Franstalige encyclopedie ligt onder vuur. Frankrijk is politiek verscheurd tussen links en rechts. De aanloop naar de verkiezingen zorgt altijd voor meer polarisatie die op Wikipedia wordt uitgevochten. Zeven accounts over presidentskandidaat Eric Zemmour zijn verwijderd. De beheerders hebben een lijst gepubliceerd van alle gemanipuleerde artikelen over Zemmour uit de afgelopen maanden.

Vandalisme artikelen over Marokko op Wikipedia
Op 15 januari 2025 publiceerde de Universiteit van Birmingham een artikel over een Marokkaanse ambassadeur uit de 17de eeuw. Hij werd vereeuwigd in een schilderij nog altijd te zien in het Barber Institute of Fine Arts in London. Een week na de publicatie van het artikel is zijn biografie op Wikipedia aangepast. Er staat nu op de pagina het volgende in het Arabisch: "Abdelouahed Ben Massaoud bestaat niet. De persoon is fictief en is het werk van een schilder die de kleding van mensen in Noord Afrika wilde schilderen. Marokkanen hebben de man verzonnen. Ze liegen over alles." Aanpassingen zoals deze op Wikipedia van artikelen over Marokko zijn de laatste jaren frequent geworden. Dat gebeurt voornamelijk op de Arabische en Franse versie van de gratis encyclopedie. 

AntiFake software om vervalste stem te herkennen
Het gebruiken van kunstmatige intelligentie voor het maken van valse video en audio neemt toe. De techniek is zo goed in het namaken van gezichten en stemmen dat het moeilijk is geworden echt van nep te onderscheiden. De helft van de ondervraagden van twee onlangs gemaakte enquêtes door Northeastern University en Voicebot.ai / Pindrop kon het verschil niet zien tussen een echt en een nep video. AntiFake is een nieuw software om een nep stem in video en audio te herkennen. De software zorgt ervoor dat je stem wordt vervormd waardoor de bots in de war raken als ze die willen nabootsen. Een nep stem kan alleen worden gemaakt als de originele stem reeds op Internet bestaat. Daarom is het verstandig eerst je stem door AntiFake te laten versleutelen voordat je dat op Internet publiceert. Op de website van AntiFake staan voorbeelden met hoe de software werkt.