Interview minister Ahmed Ounaies over de koloniale grenzen

Update: 11 november. Ahmed Ounaies, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Tunesië, gaf deze week een interview aan Radio Mosaïque naar aanleiding van de nieuwe VN resolutie 2797 waarbij regio Sahara autonomie krijgt onder bestuur van Marokko. Hij zei dat het probleem in de koloniale tijd begon en dat heel Noord Afrika daar nog steeds last van heeft. Hij vergat dat Arabisch nationalisten dezelfde fout in de postkoloniale tijd hebben herhaald.

Algerije was 132 jaar onder Frans bestuur. Nieuwe grenzen werden getraceerd zonder overleg met de buren. Algerije nam in 1962 de koloniale grenzen over. Marokko en Tunesië zijn delen van hun territorium kwijt. Marokko is volgens hem het enige land in de regio dat oorlog heeft gevoerd om de eigen Sahara terug te krijgen:

"Marokko was 45 in oorlog verwikkeld, een oorlog begonnen door de buren. Er is geen land in de regio dat zo lang oorlog heeft gevoerd om eigen territorium te verdedigen en overeind is gebleven. Dat is een probleem uit de koloniale tijd dat ook in de Arabische Mashrek (Midden Oosten) speelt. Daarom moeten we in de Arabische Maghreb (Noord Afrika) niet dezelfde fout maken".

De analyse van de minister is juist. Maar hij gebruikt nog steeds een exclusieve terminologie van Arabische nationalisten uit de jaren 1950. Polisario is geïnspireerd op Arabisch nationalisme uit het Midden Oosten. Het wil een Arabische republiek in een land dat nooit exclusief Arabisch is geweest. Er leven ook andere bevolkingsgroepen in de Sahara. Ze zijn in Marokko in Smara en Laayoune de straat op gegaan om de VN resolutie te vieren. We hebben met hun vertegenwoordigers in 2010 en in 2020 gesproken. Polisario moet daar niets van weten. Het heeft in de jaren 1980 de eigen organisaties gezuiverd van Chleuh (Berbers). Dat is de term die ze gebruiken om de rest van de Marokkanen aan te duiden.   

Tunesië grenst in het westen aan regio Kabylië waar de bewoners een referendum willen om hum toekomst te bepalen. Ze herkennen zichzelf niet in Arabisch nationalisme opgelegd sinds 1962. De regio telt tussen acht en negen miljoen inwoners en is demografisch bijna net zo groot als Tunesië. Het heeft sinds 2010 een tijdelijke regering in ballingschap. Er is volgende maand december een bijeenkomst gepland om een autonomieplan voor de regio aan de VN voor te stellen. 

Ook het Midden Oosten is niet helemaal Arabisch. In een interview met BBC (Arabic) afgelopen juli zei de leider van de Koerden in Syrië dat hij niet van plan is wapens neer te leggen en zich bij het nationale leger aan te sluiten zolang het nieuwe regime de naam "Arabisch Republiek van Syrië" niet wijzigt in een neutrale benaming waarin alle bevolkingsgroepen zich kunnen herkennen. Hij verwijst naar een federaal en democratisch politiek systeem. De benaming "Arabisch Republiek" werd door de inmiddels uiteengevallen Baath partij meer dan 70 jaar lang gebruikt om niet-Arabische volkeren in de regio uit te sluiten.

Ahmed Ounaies negeert dus de wensen van zijn niet-Arabische buren en maakt hiermee dezelfde fout als de Franse en Spaanse kolonisten. Hij is 87 jaar oud en koestert net als zijn generatie de idealen van een Groot Arabië exclusief voor Arabieren. Maar het heeft in de ogen van uitgesloten bevolkingsgroepen geen zin om samen te werken aan de wederopbouw van een verwoeste regio waar ze worden uitgesloten wegens hun taal en cultuur.

Meer lezen over hetzelfde onderwerp: 

Kaïs Saïed herkozen als president Tunesië
Kaïs Saïed is voor de tweede keer gekozen als president van Tunesië. Hij kreeg 90,69 % van de stemmen. De opkomst in binnen- en buitenland was volgens de kiescommissie rond 28%. De herkozen president wordt in kringen van de oppositie als een dictator beschouwd. Ze verwijten hem de afschaffing twee jaar eerder van de grondwet. Na zijn verkiezing hield hij in 2022 een monoloog op het US-Africa Summit waarin hij de afschaffing verdedigt: “Ik heb het gedaan om het land te redden van een burgeroorlog.” Slechts 8% van de kiezers kwam opdagen. Kenners spreken in dit verslag van Le Monde van 18 december 2022 hun zorgen uit over de politieke stabiliteit van het land... 

Het einde van de Baath partij in Syrië
De dynastie Al Assad is gevallen. Daarmee is een einde aan de politieke partij Baath opgericht in 1947 in Syrië gekomen. De partij is gebaseerd op modern Arabisch nationalisme met een socialistische inslag. Het is er niet in geslaagd de verschillende etnische en religieuze groepen bijeen te houden. Baath betekent in het Arabisch wederopstanding of wedergeboorte. Toen de partij werd opgericht waren echter zowel nationalisme als socialisme nieuw in de Arabische taal. De term nationalisme of Qawmiyya is gebaseerd op het Turkse woord Kavmiyet dat zelf een vertaling is uit de Europese talen. Een natiestaat zoals in Europa na de Franse Revolutie ontbreekt geheel in het Midden Oosten. Men identificeerde zich als moslim, christen of jood en was onderdaan van het Ottomaanse rijk.

Doorbraak in Sahara conflict: VN adopteert autonomieplan
Update: 02 november. De Veiligheidsraad heeft op 31 oktober een nieuwe resolutie aangenomen waarbij de Westelijke Sahara autonomie krijgt onder bestuur van Marokko. Elf van de vijftien leden hebben voor de resolutie gestemd. China, Rusland en Pakistan hebben niet gestemd. Algerije heeft de stemming geboycot. Een referendum over de toekomst van de regio is definitief van de baan. De MINURSO vredesmissie is tot 31 oktober 2026 verlengd. Algerije heeft de stemming geboycot en Polisario heeft de onderhandelingen afgewezen. Hieronder een paar reacties van betrokken landen. 

Het laatste interview van Omar Benjelloun (1975)
Omar Benjelloun was een advocaat, journalist, politicus en vakbondsleider uit de jaren 1970. Hij was kritisch op de elite van zijn tijd. Hij werd op 18 december 1975 vermoord. Een week later publiceerde de Franse krant Libération een interview met hem. Zijn analyse van de politieke, sociale en economische ontwikkelingen in de regio is nog altijd actueel. Speciaal aandacht voor de verborgen motieven van buurland Algerije en het ontstaan van het conflict om de Sahara. Hieronder een samenvatting van het interview. Een originele kopie is hier te raadplegen als PDF document. Is de aanspraak door Marokko op de Westelijke Sahara legitiem? Marokko hoeft niets te bewijzen. Sahara maakt deel uit van onze identiteit. Dat is Zuid-Marokko. Frankrijk hoeft toch ook niet te bewijzen dat de Provence een Frans territorium is?...