Marokko en Rusland breiden samenwerking uit

Kort na de verklaring van Sergei Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, over de Sahara vloog minister Nasser Bourita vorige week naar Moskou voor de ondertekening van nieuwe verdragen. De betrekkingen tussen beide landen dateren uit de 18de eeuw en zijn nog nooit zo sterk als nu, zei hij.

De koning bezocht al eerder Rusland in oktober 2002 en in maart 2016 waar hij de Verklaring voor strategische samenwerking tussen beide landen voor komende decennia heeft ondertekend.

De nieuwe verklaring van beide ministers gepubliceerd op 16 oktober (Mid.ru) bevestigt de uitbreiding van de samenwerking en de intentie om snel oplossingen te vinden voor regionale kwesties in Noord Afrika en de Sahel:

“Rusland beschouwt Marokko als een belangrijke partner in Afrika. Onze landen werken nauw samen binnen de VN en andere internationale fora, waar de standpunten van Moskou en Rabat traditioneel dicht bij elkaar of op één lijn liggen”.

Rusland is lid van de Veiligheidsraad en blijft tot nu toe neutraal over de kwestie van de Sahara. Een nieuwe wijziging in positie betekent dat het land het autonomieplan van Marokko impliciet steunt. Moskou sluit zich aan bij de nieuwe consensus binnen de Veiligheidsraad waar drie van de vijf leden voorstanders zijn van het autonomieplan dat op de jaarlijkse VN vergadering van oktober wordt besproken.

De wijziging in Russisch standpunt wordt verder bevestigd door de steun van minister Lavrov aan het project om de Sahel te ontsluiten via Marokko waar een nieuwe haven Dakhla in regio Sahara wordt gebouwd. Landen in de Sahel krijgen toegang tot de Atlantische Oceaan via een weg dat door de Sahara loopt.

De oosterburen denken daar anders over. Algerije steunt sinds 1975 Polisario in de strijd om de Sahara maar kan niets doen om de wijziging van Russisch en Amerikaans standpunt over het conflict te beïnvloeden.

Steve Witkoff, afgezant van Donald Trump, heeft deze week een nieuwe poging gedaan om de partijen bij elkaar te brengen. Zijn poging werd in de officiële media vreemd genoemd. Algiers heeft in augustus 2021, een paar maanden na de erkenning door de Amerikanen van de Marokkaanse soevereiniteit over de Sahara, eenzijdig alle banden met Marokko verbroken.

Dat verklaart waarom Algerije, sinds 1962 bondgenoot van Moskou en grote koper van Russische wapens, niet aanwezig was op de laatste internationale bijeenkomst Russian Energy Week van 17 oktober (Rusenergyweek.com). In plaats daarvan nodigde Algiers Oekraïne uit voor nieuwe samenwerkingsverdragen. Tegelijkertijd was de baas van het leger en werkelijk machthebber op het ADEX 2025 vliegshow in Zuid-Korea. Een gebaar naar Moskou dat de militairen in Algiers andere markten zoeken voor hun wapentuig. 

Afbeelding: Maroc Diplomatie.

Brits artikel over de ontsluiting Sahel via Marokko
De veiligheid in regio Sahel is de laatste jaren achteruitgegaan als gevolg van aanhoudend politiek geweld. In Mali, Niger en Burkina Faso zijn gewapende groepen in opstand gekomen tegen de zittende regimes. Een nieuw artikel op de website van het Britse Royal United Services Institute for Defence and Security Studies (RUSI), analyseert de rol van Marokko als bemiddelaar tussen de verschillende partijen. Door de geografische ligging tussen Noord- en West-Afrika kan het land de regio economisch ontsluiten door de toegang tot de Atlantische Oceaan mogelijk te maken. Maar daar zijn grote investeringen voor nodig om nieuwe havens en verbindingswegen aan te leggen. De studie bevat bijdragen van verschillende waarnemers over een nieuw ontwikkelingsmodel bedacht in Rabat als alternatief voor een regio geteisterd door armoede, instabiliteit en onveiligheid.

Reportage CNN over de nieuwe Dakhla Atlantic Port
CNN heeft vorige week een reportage uitgezonden over de bouw van de nieuwe haven Dakhla Atlantic Port. De haven gaat volgens het Ministerie van Infrastructuur een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van regio Sahara. De haven bestaat uit drie delen: een dok voor onderhoud van schepen, een haven voor handel en een ander voor visserij. Het beschikt over twee zones voor industrie en logistiek en kan jaarlijks 35 miljoen ton aan goederen verwerken. Door de geografische ligging zal de nieuwe haven Marokko met landen in West-Afrika verbinden. Het kan tevens de Sahel helpen ontsluiten door toegang te geven tot de Atlantische Oceaan. Die mogelijkheid werd op een bijeenkomst in december 2023 in Marrakech door de ministers van Mali, Burkina Faso, Niger en Tsjaad besproken. De haven kost naar schatting 1,2 miljard dollar.